Jak czyścić i dbać o patelnię?

Czyszczenie patelni to czynność, która nie należy do najprzyjemniejszych, niemniej jednak jest niezwykle ważna dla utrzymania tego elementu wyposażenia kuchni w dobrej kondycji. Dobrze utrzymane patelnie mogą służyć nam latami bez groźby uszkodzenia jej powierzchni.

Nie wszystkie typy patelni nadają się do zastosowania na nich proszku do czyszczenia czy ostrej gąbki. W przypadku patelni teflonowych lub ceramicznych, takie działanie zniszczy powłokę, co sprawi, że sama patelnia nie będzie nadawała się do użytku. Warto zatem pamiętać o szczególnych właściwościach używanego przez siebie sprzętu i zadbać o odpowiedni sposób czyszczenia.

Patelnie teflonowe to wybawienie dla osób, które chcą smażyć bez użycia tłuszczu. Jednak warto pamiętać o tym, że to właśnie tłuszcz sprawia, iż taką patelnię możemy wykorzystywać przez wiele lat. Jak zatem czyścić patelnię teflonową? Istnieje kilka zasad.

Po pierwsze, nie należy wykorzystywać do oczyszczania takiej patelni żadnych detergentów. Wyjątkiem jest pierwsze mycie, które następuje zaraz po zakupie. Nie można również stosować do nich gąbek. Zaschnięte cząstki jedzenia należy zatem namoczyć i pozostawić do samodzielnego odpadnięcia. Po każdym takim myciu, patelnię trzeba  przetrzeć ręcznikiem papierowym lub pędzlem (np. kuchennym) rozprowadzając na teflonie warstewkę oleju. Patelnię powinno się myć wystudzoną, nigdy gorącą. Ponadto do mycia nie wolno używać zimnej wody, ponieważ to może spowodować pękanie teflonu i jego złuszczanie.

Dbać o taką patelnię możemy również w trakcie jej użytkowania. Ważne jest, aby pamiętać, że do smażenia nie wolno używać suchej patelni teflonowej. Powinna być ona pokryta warstewką tłuszczu. Poza tym powinniśmy używać do niej jedynie łopatek i widelców wykonanych z drewna lub takich, które zostały wykonane z przeznaczeniem dla patelni teflonowych.

Również w przypadku powłoki ceramicznej można pokusić się o smażenie bez tłuszczu. Warto jednak pamiętać, że takie wykorzystanie tego typu patelni spowoduje jedynie szybsze zużycie powłoki i jej zniszczenie. Również tutaj tłuszcz jest niezbędny, ponieważ podgrzewanie suchej patelni może powodować utratę właściwości przywierania, które charakteryzują patelnię ceramiczną. Co zatem trzeba robić?

Ważne jest to, aby po każdym użyciu powłokę ceramiczną dokładnie wytrzeć. Jest to związane z tym, że po każdym użyciu wody, na jej powierzchni tworzy się niewielka powłoczka z kamienia. To powoduje, że patelnia ceramiczna traci swoje właściwości.

Nie wskazane jest wykorzystywanie preparatów zawierających sól do czyszczenia powłok ceramicznych. Podobnie soli rozcieńczonej w wodzie. Jest to związane z tym, że związki zawarte w soli mogą szybko zniszczyć ceramikę. Nie ma przeciwwskazań, aby do mycia patelni ceramicznej stosować płyny do mycia naczyń. Przy czyszczeniu tego typu patelni trzeba pamiętać, że ważne jest mycie na bieżąco, ponieważ odkładanie na później znacznie utrudni pozbycie się zaschniętych cząstek jedzenia z powłoki ceramicznej.

W przypadku przypalenia istnieją dwa sposoby na domowe wyczyszczenie takiej patelni. Za pomocą sody oczyszczonej, która ugotowana w wodzie i nałożona na powierzchnie patelni, rozpuści resztki jedzenia. Drugim sposobem jest wykorzystanie octu winnego, który nakłada się na przypaloną powierzchnię i pozostawia na całą noc.

Powłoka kamienna charakteryzuje się tym, że nie przywiera do niej jedzenie podczas smażenia. Podobnie jak w przypadku innych nieprzywieralnych powłok, również tutaj należy stosować łagodne detergenty do czyszczenia. Z racji wysokiej twardości powłoki, większość modeli patelni granitowych nadaje się do mycia w zmywarce, jest też stosunkowo odporna na zarysowania. Dla dobrego zakonserwowania akcesorium, obowiązkowo po każdym myciu należy przecierać powłokę papierowym ręcznikiem.

Powłoka tytanowa ma opinię wyjątkowo odpornej na zarysowania, dlatego podczas smażenia dozwolone jest korzystanie z metalowych sztućców. Jest ona gruba i solidna, niekiedy zawiera w sobie trochę ceramiki, dzięki czemu można smażyć na niej bez tłuszczu.

Powłokę tytanową najlepiej jest myć bez użycia detergentów, a więc namoczyć i pozostawić do czasu aż resztki jedzenia same odkleją się od dna patelni. Aby przyspieszyć ten proces, wodę w patelni można zagotować. Przy bardziej uporczywych zabrudzeniach można zastosować płyn do mycia naczyń. Warto jest unikać metalowych druciaków, aby nie uszkodzić powierzchni. Doskonale sprawdzają się tutaj również tradycyjne metody czyszczenia, w przypadku przypalenia, wykorzystujące ocet winny oraz sodę oczyszczoną.

Przed pierwszym użyciem garnków lub patelni emaliowanych, należy je od wewnątrz wysmarować tłuszczem i odstawić na kilka godzin, po czym dokładnie umyć. Ponadto w pierwszych dniach dobrze jest nie stawiać patelni od razu na dużych temperaturach, ale hartować.

Powłoki emaliowane nie mogą być skrobane ostrymi druciakami ani szorowane proszkiem, ponieważ może to uszkodzić delikatną strukturę i odsłonić, w zależności od materiału korpusu, warstwę stali węglowej lub szkodliwego aluminium. Warto również pamiętać, że w momencie, kiedy fragment emalii odpadnie, choćby w wyniku upadku, taki sprzęt staje się bezużyteczny.

W przypadku przypaleń należy patelnię zalać wodą i odstawić na później. Po kilku godzinach miękką ścierką trzeba umyć sprzęt.

Patelnie żeliwne, tak zwane cygańskie, to masywne i ciężkie naczynia, występującej w dwóch odmianach: emaliowanej lub impregnowanej tłuszczami naturalnymi. Przed pierwszym użyciem dobrze jest przepłukać patelnię ciepłą wodą (impregnowane tłuszczem) lub nasmarować tłuszczem (emaliowane). Nie wolno używać detergentów w przypadku patelni żeliwnych nieposiadających powłoki emaliowanej. Po każdym użyciu dobrze jest smarować powłokę olejem, ponieważ to pomoże ją zakonserwować. Trzeba pamiętać, aby na rozgrzaną patelnię żeliwną nie wlewać zimnych płynów, ponieważ może to powodować degradację jej powierzchni i skrócić okres przydatności.

Patelnie żeliwne można schować do szafki dopiero po dokładnym wysuszeniu. Nadmiar wilgoci, w długoterminowej perspektywie, może być powodem korozji. Co równie istotne, w patelni żeliwnej, nie wolno przechowywać potraw, gdyż ma ona tendencję do oddawania metalicznego posmaku. Przy odpowiedniej konserwacji, patelnia żeliwna może posłużyć nam nawet kilkadziesiąt lat.